Farshad M. Comparative Analysis of the Legal Protection of AI-Generated Works in the Legal Systems of Iran and the European Union. 3 2025; 15 (55) :1-18
URL:
http://jlawst.ir/article-1-1089-fa.html
کارشناسی ارشد، جزا و جرم شناسی، واحد الکترونیک، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران
چکیده: (12 مشاهده)
با پیشرفت شتابان فناوریهای نوین بهویژه هوش مصنوعی، فرایند خلق آثار ادبی، هنری و علمی دیگر صرفاً در انحصار انسان نیست، چراکه سامانههای هوش مصنوعی اکنون قادرند بدون دخالت مستقیم انسان، آثار خلاقانهای تولید کنند که از لحاظ ساختاری و محتوایی، تفاوت چندانی با آثار انسانی ندارند. این پدیده، نظامهای حقوق مالکیت فکری را با چالشهای بنیادینی روبهرو ساخته و پرسشهایی اساسی را در خصوص قابلیت حمایت قانونی از این آثار و تعیین شخص یا نهادی که میتواند بهعنوان دارنده حقوق آنها شناخته شود، مطرح کرده است. در همین راستا، مقاله حاضر با اتخاذ رویکردی تطبیقی، به بررسی وضعیت حمایت حقوقی از آثار تولیدشده توسط هوش مصنوعی در نظامهای حقوقی ایران و اتحادیه اروپا میپردازد. یافتهها، حاکی از آن است که نظام حقوقی ایران در این زمینه با کاستیهای قابل توجهی مواجه است؛ زیرا قوانین موجود عمدتاً بر مبنای فرض انسانمحور بودن خالق اثر تنظیم شدهاند و در نتیجه، امکان شناسایی حقوق برای آثار مستقل تولیدشده توسط ماشین را فراهم نمیسازند. در مقابل، اتحادیه اروپا رویکردی آیندهنگرانهتر اتخاذ کرده و تلاشهایی را برای تدوین مقرراتی با هدف حمایت محدود و مشروط از این آثار آغاز کرده است. این تفاوت رویکردها نشاندهنده ضرورت بازنگری در سیاستگذاریهای حقوقی ایران بهمنظور انطباق با تحولات فناورانه و پاسخگویی به نیازهای نوظهور در حوزه مالکیت فکری است، بهویژه آنکه توسعه و تجاریسازی محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی در سالهای پیشرو نقش پررنگتری خواهد یافت و شناسایی جایگاه حقوقی آثار تولیدی این فناوری از اهمیت روزافزون برخوردار است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1404/3/17 | پذیرش: 1403/12/10 | انتشار: 1403/12/10