کارشناسی ارشد علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
چکیده: (173 مشاهده)
مجلس شورای اسلامی یکی از سه قوای جمهوری اسلامی است که تاکنون 9 دوره آن پایان یافته است. از نخستین دوره مجلس شورای اسلامی تاکنون هر دوره با تحولاتی خاص و عناصرمختلف در فضای اطراف خود مواجه بوده است. از نیروهای اجتماعی و سیاسی و منازعات سیاسی که با ائتلافات و انشعابات جدید همراه بوده است تا محورهایی که منازعات حول آنها شکل گرفتند. از این منظر میتوان هر دوره مجلس را در فضایی ترسیم کرد که در آن شکل گرفته و کار کرده است. رجوع به کارنامه عملکردی ادوار مجلس نشان می دهد از نخستین دوره مجلس شورای اسلامی که در فضای مهیج و پرشور پس از انقلاب اسلامی ایجاد شد و آغاز به کارکرد تا کنون، عملکرد مجالس به لحاظ قانونگذاری و نظارتی به لحاظ کمی متفاوت بوده و تعداد مصوبات، یا پرسش، تذکر و استیضاح نیز در هر دوره تفاوت داشته است. اما این آمار کمی نمیتواند گویای تصویری کامل از عملکرد مجلس باشد. از سویی نیز مجالس قانونگذاری به دلیل ماهیت انتخابی باید آیینه احساسات و افکار شهروندان باشند (اولسون، ١٣٨٢ ١٥)در تعامل با شهروندان و فضای پیرامون خود باشند. این در حالی است که پس از 39سال از عمر مجلس قانونگذاری در ایران عملکرد، جایگاه و اعتبار این نهاد مورد انتقاداتی قرار گرفته است. آنچه به نظر میرسد به نسبت میان مجلس مردم، مجلس و جامعه و در کل مجلس و فضای بیرونی آن وابسته باشد. مجالس نه در خلأ بلکه در فضایی آکنده از روابط میان جایگاه های متنوع، افراد، گروهها و نهادها عمل میکنند که در آن هر جایگاهی برای حفظ موقعیت خود تلاش می کند. در چنین چارچوبی رابطه میان فضای اجتماعی و عملکرد مجالس میتواند نسبتهای مختلفی را از منظرهای ساختاری، کارگزاری یا ساختار-کارگزار تجربه نماید از تعیینکنندگی یک جانبه تا تعامل. در این میان «پیر بوردیو» درباره دو مفهوم فضای اجتماعی و عملکرد با تبیین نظریهای تلفیقی به رابطهای دیالکتیکی میان آنها اشاره می کند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1402/5/15 | پذیرش: 1401/12/10 | انتشار: 1401/12/10